Μάθετε τα απαραίτητα «συστατικά», που με λίγη «καλλιέργεια» μπορούν να εξελιχθούν στα πλέον κατάλληλα προσόντα για να αντεπεξέλθετε σε κάθε πρόκληση.
Αυτοεκτίμηση και αξιολόγηση καταστάσεωνΤα καθημερινά προβλήματα δημιουργούν τριβές στην σωματική αλλά και πνευματική μας ευεξία, γι’ αυτό ένα καλό «σύστημα» ψυχολογικής στήριξης βοηθά στο να ξεπερνάμε τα παραπάνω εμπόδια. Η αυτοεκτίμηση είναι σημαντικό όπλο σε αυτή τη μάχη, καθώς καταπολεμά τις αρνητικές συνέπειες του στρες.
Σημαντικότατη πτυχή της αυτοεκτίμησης και της αισιοδοξίας αποτελεί η ρεαλιστική αξιολόγηση των προβλημάτων. Στην ουσία, από την πλευρά της ψυχολογίας, πρόκειται για τις προσδοκίες που έχουμε από μία κατάσταση και την γενικότερη οπτική γωνία από την οποία θεωρούμε τα πράγματα. Στοιχεία της καθημερινότητάς μας, όπως για παράδειγμα η κυκλοφοριακή συμφόρηση στον δρόμο ή οι φωνές του αφεντικού δεν αποτελούν προβλήματα, παρά μόνον αν τα αξιολογούμε ως τέτοια.
Δεν ζούμε σε έναν ιδανικό κόσμο και ως ένα βαθμό τα εμπόδια και οι ενοχλήσεις είναι μέρος της φυσιολογικής ζωής. Αν οι αξιολογήσεις μας απέναντι στις πτυχές της καθημερινότητας είναι ρεαλιστικές, μπορούμε να λειτουργήσουμε και να ανταποκριθούμε καλύτερα στις προκλήσεις.
«Οι αξιολογήσεις που κάνουμε αποτελούν συνέπεια του συστήματος πεποιθήσεών μας. Αν οι πεποιθήσεις μας δεν είναι ρεαλιστικές και ευέλικτες, τότε οι αξιολογήσεις δεν θα είναι οι πλέον κατάλληλες για τις εν λόγω καταστάσεις», λέει η ειδήμων Gill Jenkins.
Δείγματα τέτοιων άκαμπτων και αλόγιστων πεποιθήσεων είναι όσες περιέχουν τους όρους «πρέπει», δίνοντας έμφαση στην τελειότητα. «Πρέπει να είμαι αρεστός σε όλους», «Πρέπει να είμαι συνεχώς τέλειος» και παρόμοιες διατυπώσεις πιέζουν τον εαυτό μας προς καταστάσεις τις οποίες αξιολογούμε μη ρεαλιστικά, καθώς οι παραπάνω στόχοι είναι εκ των πραγμάτων ακατόρθωτοι.
Εναλλακτικές αξιολογήσεις
Μπορούμε να αντικαταστήσουμε τις παράλογες αποφάσεις μας με μία εναλλακτική ερμηνεία της κατάστασης; Υποθέστε ότι κάποιος σας φέρεται με αγένεια. Μπορείτε να σκεφτείτε από την μία ότι αυτό το άτομο είναι απαίσιο ή ότι «όλοι σας μισούν». Μπορείτε όμως να ερμηνεύσετε την κατάσταση από την εξής εναλλακτική σκοπιά: «Τι έχει συμβεί σε αυτόν τον άνθρωπο ώστε να συμπεριφέρεται με τόση αγένεια;»
Δίνοντας (την σωστή) σημασία
Οι ψυχολόγοι διατείνονται πως κάθε άνθρωπος διαθέτει διαφορετικά κριτήρια σημειοδότησης των καταστάσεων. Με άλλα λόγια, έχει διαφορετικές πεποιθήσεις σε σχέση με το κατά πόσο οι αντιδράσεις του απέναντι στις προκλήσεις έχουν σημασία και είναι αποδοτικές. Τα άτομα με ισχυρή αίσθηση αυτής της «αποτελεσματικότητας» αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με ενεργητικότητα και με την λογική της συνεχούς προσπάθειας.
Πώς όμως αναπτύσσεται αυτή η ιδιότητα και γιατί κάποιοι άνθρωποι την διαθέτουν σε πολύ μεγαλύτερα επίπεδα; Το συγκεκριμένο προσόν σημασιοδότησης χτίζεται ανάλογα με τις εμπειρίες του καθενός και με τους ανθρώπους που αποτελούν πρότυπα γι’ αυτόν. Οι έρευνες υποστηρίζουν πως μπορούμε να ενισχύσουμε αυτό το προσόν με τους εξής τρόπους:
– Να θέτουμε στόχους. Αν δεν γευτούμε την επιτυχία δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την σημασία της αποτελεσματικότητας, και πιθανότητες επιτυχίας σε κάτι έχουμε μόνο όταν το θέσουμε ως στόχο.
– Να θέτουμε λογικούς στόχους. Ο ρεαλισμός και σε αυτή την περίπτωση είναι το κλειδί. Όπως είπαμε, δεν μπορούμε να είμαστε τέλειοι σε όλα.
– Να έχουμε τα κατάλληλα πρότυπα. Ένας μέντορας ή ένας σημαντικός για εμάς άνθρωπος που επηρεάζει τον τρόπο σκέψης μας δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα κάποιος γνωστός μας, αλλά και σπουδαίες προσωπικότητες που απλώς μας εμπνέουν να γίνουμε καλύτεροι.
– Να μιλάμε στον εαυτό μας… θετικά: Αντί να κατακρίνουμε τον εαυτό μας και να τον στριμώχνουμε στη γωνία με το παραμικρό λαθάκι, μπορούμε να εστιάσουμε στις επιτυχίες μας – ακόμη και τις πιο μικρές. Δώστε μικρές ενέσεις σιγουριάς στον εαυτό σας (είτε φωναχτά είτε ως σκέψεις) και στα τρία σημαντικά στάδια μιας πρόκλησης: την προετοιμασία, την αντιμετώπιση και την ανάλυση της έκβασης αυτής της «μάχης».
– Να θυμόμαστε πως χρειάζεται πολλή προσπάθεια για να επιτύχουμε. Πάρτε παράδειγμα από τον αθλητισμό: Για να φτάσει ένας δρομέας σε ένα ρεκόρ ή σε μια νίκη χρειάζονται πολλές ώρες προπόνησης, σκληρής δουλειάς και αφοσίωσης.
Το κατάλληλο «σύστημα στήριξης»
Με άλλα λόγια, συγκεντρώστε γύρω σας τους ανθρώπους που εμπιστεύεστε και σας στηρίζουν. Η αξιοποίηση αυτού του δικτύου αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά, αλλά συχνά «ξεχασμένα» προσόντα για να ανταπεξερχόμαστε στις δύσκολες καταστάσεις. Κρατήστε επαφή με τους ανθρώπους στους οποίους δεν αισθάνεστε άβολα να αναλύσετε τις σκέψεις, τους φόβους, τους δισταγμούς και τα όνειρά σας. Οι έρευνες λένε πως όσοι έχουν ένα καλό «σύστημα στήριξης» μπορούν να ξεπερνούν πιο εύκολα καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η μοναξιά.
Η αξία της χαλάρωσης και της άσκησης
Η ικανότητα να χαλαρώνουμε, να βλέπουμε τα πράγματα και από την αστεία τους πλευρά, να ξεκουραζόμαστε και να απαλλασσόμαστε από τα δεσμά του άγχους είναι σημαντικότατο προσόν που μας βοηθά να ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις της καθημερινότητας. Στον αντίποδα, αλλά με τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα στην πνευματική και ψυχική μας υγεία, βρίσκεται η σωματική άσκηση. Η γυμναστική με μέτρο, σύμφωνα πάντα με τις δυνατότητες του καθένα, βοηθά στην απεμπλοκή από το στρες και στην γενικότερη ευεξία.
Πηγή: BBC
