αυθεντία (η) ουσ [<αυθέντης]: η εξουσία του αυθέντη || η υπέρτατη επιστημονική αξία ή το αναμφισβήτητο κύρος αυθέντης (ο) ουσ: [<αρχ. αυθέντης<αυτοέντης<αυτό+έντης<ανύω (=φτάνω στο τέλος)]: απόλυτος κύριος, άρχοντας, αφέντης
~
Το Μείζον Ελληνικό Λεξικό (Τεγόπουλος-Φυτράκης) είναι αυθεντία. Πιστεύω ότι όσα γράφει είναι αναμφισβήτητα σωστά.
Θα μπορούσα να ψάξω στο διαδίκτυο ή στα άλλα λεξικά που έχω, κυρίως σε εκείνο των αρχαίων ελληνικών, για να επιβεβαιώσω ότι πράγματι η λέξη «αυθέντης» έχει αυτή την ετυμολογία. Όμως τότε το μόνο που θα έκανα θα ήταν να αντιπαραβάλλω την αυθεντία του Τεγ.-Φυτρ. με την αυθεντία κάποιου άλλου λεξικογράφου.
Για να βεβαιωθώ απόλυτα για την ετυμηγορία αυτής της λέξης θα έπρεπε να βρω τα αρχαία πρωτότυπα όπου αναφέρεται ο «αυτό-έντης». Με λίγους μήνες δουλειάς θα ήμουν πια αυθέντης κι εγώ (όσον αφορά στο συγκεκριμένο λήμμα).
Φανταστείτε έναν άνθρωπο που διακηρύσσει την απόλυτη πνευματική του ανεξαρτησία, το τέλος κάθε αυθεντίας. Έναν άνθρωπο που απορρίπτει όλα όσα δεν μπορεί να αποδείξει μόνος του.
Αυτός ο «Αυθέντης» θα έπρεπε να ξεκινήσει από την ανακάλυψη του τροχού (ή της φωτιάς).
Θα έπρεπε να αποδείξει ότι η Γη πράγματι κινείται γύρω από τον ήλιο.
Ότι κάθε άτομο νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου και ένα οξυγόνου (αφού πρώτα αποδείκνυε ότι υπάρχουν άτομα).
Ότι ο Πλάτωνας έγραψε το «Συμπόσιο» και ότι η Κωνσταντινούπολη εάλω το 1453.
Ότι υπάρχουν μικρόβια και ότι το αίμα κυκλοφορεί μέσα στο σώμα των ζώων.
Ότι ο Πικάσο ζωγράφιζε και ότι ο Μέρβιλ έγραψε το «Μόμπι Ντικ».
Ότι 1+1=2 και ότι το σύμπαν αποτελείται από δισεκατομμύρια γαλαξίες (και ακόμα περισσότερη σκοτεινή ύλη).
Αυτός ο Αυθέντης πιθανότατα θα έμενε στο πρώτο στάδιο: Θα προσπαθούσε να φτιάξει έναν τροχό (ή να ανάψει φωτιά) και θα πέθαινε τον πρώτο χειμώνα από κάποια ίωση.
Η πλήρης ανεξαρτησία μέσα στο σύμπαν είναι φύση αδύνατη, αφού κάθε ον βρίσκεται μέσα σε αυτό και αλληλεπιδρά με αυτό (με όλα τα άλλα όντα).
Έτσι και η πλήρης πνευματική ανεξαρτησία είναι μια φενάκη ολκής.
Το παράδοξο είναι ότι η αποδοχή της επιρροής χαρακτηρίζεται συχνά αναξιοπρεπής, σαν απόδειξη της προβατοειδούς μας φύσης.
Όμως αν δεν μπορούσαμε να λαβαίνουμε κάποια πράγματα ως δεδομένα, χωρίς να χρειάζεται να τα αποδείξουμε μόνοι μας, τότε θα ξοδεύαμε τη ζωή μας μέσα σε ύστατη κοινοτοπία -αν και μάλλον δεν θα επιβιώναμε για να προλάβουμε να κάνουμε κάτι τέτοιο.
Ο ανθρώπινος πολιτισμός έχει χτιστεί πάνω στην αποδοχή της αυθεντίας.
Παραλαμβάνουμε από την προηγούμενη γενιά τα δεδομένα, τα αποδεχόμαστε, τα επεξεργαζόμαστε, τα εξελίσσουμε (ή όχι) και τα παραδίδουμε στην επόμενη γενιά ως δεδομένα ξανά.
Μια γενιά ανθρώπων χωρίς μνήμη του πρότερου πολιτισμού δεν θα είχε καμία σχέση με τον ανθρώπινο πολιτισμό, έτσι όπως τον γνωρίζουμε.
Πατώντας πάνω στους ώμους γιγάντων βλέπουμε πιο μακριά.
Ο άνθρωπος (ως προσωπικότητα) επιβιώνει και ζει μέσα σε έναν κόσμο αυθεντίας.
Οι πρώτοι αυθέντες είναι οι γονείς (και ο μεγάλος αδελφός ή οι παππούδες).
Ένα μεταλλαγμένο παιδί που γονιδιακά θα αρνιόταν την αυθεντία των γονιών του θα γινόταν βορά κάποιου σαρκοφάγου ή θα έβαζε ένα μεταλλικό αντικείμενο στην πρίζα.
Καθώς μεγαλώνουμε συνεχίζουμε να υπάρχουμε μέσα σε έναν υπερσύστημα αυθεντών.
Ο δάσκαλος είναι αυθέντης και διδάσκει τα λόγια και τις πράξεις άλλων, μεγαλύτερων αυθεντών.
Μετά το σχολείο έρχεται το πανεπιστήμιο, ο στρατός, το αφεντικό και/η ο προϊστάμενος, τα βιβλία, τα media, η θρησκεία, οι πολιτικοί και οι ιδεολογίες, οι αυθεντίες της τέχνης.
Ακόμα και όταν ενηλικιωθούμε, ακόμα και τότε, εκτός από λίγα θέματα, όπου η δική μας γνώση μπορεί να είναι μεγάλη, δεν μπορούμε να επιλέξουμε ανάμεσα στις αληθινές και στις ψεύτικες αφηγήσεις. Έτσι επιλέγουμε ανάμεσα στους αξιόπιστους και στους αναξιόπιστους αφηγητές.
Αναλόγως τις πεποιθήσεις και τις προτιμήσεις που έχουμε ήδη διαμορφώσει για τα συστήματα και τους ανθρώπους που μας περιβάλλουν, επιλέγουμε ποιον αυθέντη θα εμπιστευτούμε.
Ας χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα ένα αληθινό γεγονός: Την πτώση του Boeing πάνω από την Ουκρανία.
Εφόσον κανείς μας δεν γνωρίζει με ακρίβεια τι συνέβη πρέπει να εμπιστευτούμε την αφήγηση κάποιου. Όσοι υποστηρίζουν τις ΗΠΑ θα δεχτούν την άποψη τους, όσοι υποστηρίζουν τη Ρωσία θα δεχτούν την άποψη τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποιος έριξε το αεροπλάνο. (Ή μήπως κι αυτό δεν είναι σίγουρο;)
Ουσιαστικά επιλέγουμε τον αυθέντη, όχι βάση της δικής του αξιοπιστίας, αλλά βάση της δικής μας μεροληψίας.
Η μέγιστη πνευματική ανεξαρτησία που μπορεί να αποκτήσει ένας άνθρωπος (εφόσον ενδιαφέρεται γι” αυτήν) είναι να πολλαπλασιάσει τις αυθεντίες με τις οποίες έρχεται σε επαφή -όσο μπορεί πιο αμερόληπτα.
Αν πιστεύεις μόνο ένα βιβλίο (τη Βίβλο-Ταλμούδ-Κοράνι, το Κεφάλαιο, την Ερμηνεία των Ονείρων, τον Μικρό Πρίγκηπα), αν αποδέχεσαι μόνο μια αυθεντία (Δαρβίνος, Καζαντζάκης, Πλάτωνας, Κέινς), αν διαβάζεις μόνο μια εφημερίδα και παρακολουθείς μόνο ένα κανάλι, τότε ελαχιστοποιείς τις πιθανότητες να προσεγγίσεις την «αλήθεια».
(Αυτή η λέξη, «αλήθεια», πάντα μέσα σε εισαγωγικά, σαν ένα θηρίο που πρέπει να κλειστεί μέσα σε κλουβί, γιατί δεν υπάρχει πιο επικίνδυνο θηρίο από την Αλήθεια, δεν υπάρχει ιδέα για την οποία να έχουν σκοτωθεί περισσότεροι άνθρωποι.)
Ο ελεύθερος στοχαστής είναι πάντα πιο επικίνδυνος από τους ελεύθερους σκοπευτές.
Αλλά αυτός ο στοχαστής, είναι πιο ελεύθερος αν πατάει πάνω στους ώμους πολλών γιγάντων. Όσα εκείνοι δημιούργησαν ο στοχαστής τα δέχεται (τα απολαμβάνει) ως δεδομένα προτού τα αμφισβητήσει, προτού τα επεξεργαστεί, με στόχο να τα ξεπεράσει κάποια στιγμή.
Ο στοχαστής είναι διαλεκτικός, όχι επιλεκτικός.
Προσλαμβάνει τις θέσεις και τις αντιθέσεις, προκειμένου να προχωρήσει σε μια νέα σύνθεση.Και γνωρίζει ότι η δική του θέση εγκυμονεί την αντίθεση.Και προσδοκεί τη σύνθεση.
Ο στοχαστής ποτέ δεν είναι αυθέντης, ποτέ δεν είναι αφέντης -ιδεών και ανθρώπων. Γιατί δεν υποστηρίζει ότι κατέχει την αλήθεια.
Την αναζητά και απολαμβάνει αυτό ακριβώς: Την αναζήτηση.
Εν κατακλείδι: Ποτέ μην πιστεύετε όποιον υποστηρίζει ότι κατέχει την Αλήθεια. Αλλά ακούστε τι έχει να προσθέσει και αυτός στη μέγιστη αυταπάτη.
